Ιστορικό

Η ελληνική κοινότητα του Manchester, είναι η αρχαιότερη  κοινότητα στο Hνωμένο Bασίλειο. Η επίσημη ημερομηνία  ίδρυσής  της,  σύμφωνα  με τις γραπτές πηγές που διασώζονται, είναι η 26η Απριλίου του 1843. Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται ότι Έλληνες υπήρχαν στην περιοχή του Manchester από το 1810.

Η καταγωγή των περισσοτέρων ήταν από τη Xίο και την Κωνσταντινούπολη, καθώς και από τη Σμύρνη. Οι ιστορικές αναφορές κάνουν λόγο για μια ακμάζουσα ελληνική παροικία η οποία δραστηριοποιείται στον χώρο του εμπορίου.

Οι Έλληνες του Manchester στα μέσα του 19ου αιώνα υπήρξαν επιτυχημένοι έμποροι βαμβακιού και κάποιοι από αυτούς πλοιοκτήτες. Η οικονομική άνθηση καθώς και οι ιδιαίτερες ιστορικές συνθήκες δημιούργησαν την ανάγκη η πολυπληθής κοινότητα του Manchester να αποκτήσει δικό της ιερό ναό. Υπήρξε έργο υψηλής πνοής για τους Έλληνες, που εκείνο τον καιρό αναζητούσαν την ταυτότητά τους μέσα στη βικτωριανή αγγλική κοινωνία, και παράλληλα προσδοκούσαν να βοηθήσουν τα σχέδια του αλύτρωτου μέχρι εκείνη τη στιγμή ελληνισμού.

Ο ιερός ναός του Ευαγγελισμού χαρακτηρίζεται από τη μοναδική αρχιτεκτονική του, που συνδυάζει στοιχεία από την αρχιτεκτονική των κτιρίων της εποχής του νεοκλασικισμού καθώς και κάποιες αναφορές στον ελιτίστικο τρόπο έκφρασης της ναοδομίας της ανερχόμενης οικονομικής τάξης, η οποία εκφραζόταν μέσα από την επίδειξη της οικονομικής ευμάρειας της αριστοκρατίας. 

O ιερός ναός, που είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, χτίστηκε το 1860. H ανέγερση του ξεκίνησε τον Μάιο του 1860 και τελείωσε τον Οκτώβριο του 1861 μέσα σε διάστημα 17 μηνών.

H ιστορική πορεία της κοινότητας συμβαδίζει με την οικονομική συγκυρία. Την ακμή των πρώτων δεκαετιών διαδέχεται ο οικονομικός μαρασμός που ξεκινάει από την αδυναμία των Ελλήνων να ακολουθήσουν τις εξελίξεις. Οι Έλληνες έμποροι μειονεκτούν εμμένοντας στα ιστιοφόρα πλοία και η ανακάλυψη του ασυρμάτου τούς αφαιρεί το δικαίωμα να διαπραγματεύονται σε συμφέρουσες τιμές το βαμβάκι. Η παρακμή κορυφώνεται τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο και ο ιερός ναός για μεγάλο χρονικό διάστημα λειτουργεί, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, μία φορά τον μήνα ή και καθόλου και με πολύ μικρή συμμετοχή πιστών.

Από τη δεκαετία του '50 όμως η παροικία αναζωογονείται από την έλευση Ελλήνων από την Κύπρο. Αυτοί ανέλαβαν και ανέστησαν την κοινότητα με επιτυχία τα τελευταία πενήντα χρόνια μέχρι και σήμερα. Τέλος, η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έφερε νέο κόσμο με ιδιαίτερα υψηλό μορφωτικό επίπεδο από την Ελλάδα και την Κύπρο, οι οποίοι σήμερα, μαζί με εκείνους από την παλαιότερη γενιά, αποτελούν το παρόν της κοινότητας.

Ιστορική αναφορά στους ιερείς που υπηρέτησαν την κοινότητα του Manchester

Οι ιερείς που διακόνησαν την ελληνική κοινότητα  του Manchester ήταν όλοι διακεκριμένες εκκλησιαστικές και θεολογικές προσωπικότητες. Πρώτος ιερατικός προϊστάμενος ήταν ο  ιερομ. Δαμιανός Λυμπερόπουλος (1843-1849) επί έξι έτη, μετέπειτα καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τον διαδέχθηκε ο †Δανιήλ Πετρούλιας (1849-1859) από το Αίγιο, ο οποίος εφημέρευσε στην κοινότητα αυτή έως το 1859.

Το ίδιο έτος εφημέριος διορίστηκε ο †Βασίλειος Μώρος απο την Κέρκυρα, ο οποίος παρέμεινε εκεί έως τον θάνατό του, το έτος 1888. Για μία τετραετία εφημέριος διετέλεσε ο Ιλαρίων Κανάκης. Ακολούθησε ο διορισμός του πρεσβ. Ευσταθίου Μεταλληνού, ο οποίος έμεινε στη θέση αυτή επί μία 15ετία. Στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, από το 1902 έως το 1904, και έως την άφιξη στο Manchester του πρωτοπρ. Καλλίνικου, εφημεριακά καθήκοντα εκτέλεσαν ο αρχιμ. Αγαθάγγελος Μοσχοβάκης και ο αρχιμ. Αθανάσιος Μ. Ακύλας. Μακροβιότερος, ως εφημέριος, όλων των εφημερίων της ελληνικής κοινότητας του Manchester ήταν ο Κ. Καλλίνικος, τον οποίο ο θάνατος βρήκε στην ίδια κοινότητα, έπειτα από 36 χρόνια διακονίας, την 27η Οκτωβρίου 1940.

Μέχρι την άφιξη του αρχιμανδρίτη Μελίτωνος Χατζή το 1943, μετέπειτα μητροπολίτη Χαλκηδόνος, ο ναός εξυπηρετούνταν από ιερέα τον οποίο έστελνε η Αρχιεπισκοπή από το Λονδίνο μία φορά τον μήνα. Ο αρχιμανδρίτης Μελίτων έφτασε τον Σεμπτέμβριο του 1943 στο Manchester έως το 1946. Από το 1947 ο ναός είχε ιερατικό προϊστάμενο τον †αρχιμανδρίτη  Ιλαρίωνα Βασδέκα έως το 1949.

Από τον Αύγουστο του 1949, και μετά τον θάνατο του Ιλαρίωνα Βασδέκα, ο οποίος ετάφη στο νεκτροταφείο St Marias στο Prestwich, εκεί όπου κηδεύτηκαν και οι προκάτοχοί του Ευστάθιος Μεταλληνός και Κωνσταντίνος Καλλίνικος. Ο †Νικόλαος Ανδριτσόπουλος, προερχόμενος από την Αθήνα, και με καταγωγή από την Καλαμάτα, υπήρξε ο επόμενος εφημέριος του ναού. Από το 1956 έως το 1960 διορίζεται για να διακονήσει τον ναό ο αρχιμανδρίτης Αρίσταρχος Μαυράκης, μετέπειτα επίσκοπος Ζηνουπόλεως. Τον διαδέχεται ο αρχιμανδρίτης Μεθόδιος Φούγιας (1960-1967), μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Θυατείρων & Μ.Β.  

Ακολουθεί ο διορισμός του πατρός Ανθίμου Ελευθεριάδη και έναν χρόνο μετά ο πατήρ Θωμάς Τσέβας τον αντικαθιστά έως το 1973. Έπειτα ακολουθεί ο αρχιμανδρίτης Θεόδωρητος Πολύζος έως το 1975. Το 1976 ο Χριστόφορος Παπασωζόμενος.

Το 1978 ο αρχιμανδρίτης Σωφρόνιος Χάρης αναλαμβάνει τα καθήκοντά του και υπηρετεί έως το 1992. Μετά τον θάνατο αυτού, του οποίου προηγήθηκε περίοδος ασθένειας, κατά την οποία αδυνατούσε να ασκήσει τα καθήκοντά του. Το 1992 τον διαδέχεται ο αρχιμανδρίτης Στέφανος Κλαίδης μέχρι τον ερχομό του αρχιμανδρίτη Νικολάου Σεργάκη το 1994.

Ο πατήρ Νικόλαος το 1997 πηγαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες και ο αρχιμανδρίτης Σπυρίδων Κατραμάδος υπηρετεί τον ιερό ναό έως το 2002. Από εκείνη τη χρονιά και έως τον Φεβρουάριο του 2013 έχουμε τη δεύτερη περίοδο της διακονίας του πατρός Νικολάου Σεργάκη. Η Αρχιεπισκοπή διορίζει προσωρινά τον πατέρα Στυλιανό Σάββα μέχρι τον Σεμπτέμβριο του ίδιου χρόνου. Την κοινότητα διακονεί σήμερα ο πατήρ Δημήτριος Κοντελίδης.